Nie na darmo mawiamy, że „muzyka łagodzi obyczaje”. Badania pokazują, że podczas słuchania ulubionego rodzaju muzyki nasz organizm produkuje dopaminę. Ponadto naukowcy są w stanie zaobserwować, jakie obszary mózgu są aktywne podczas tego typu aktywności. Między innymi te właściwości wykorzystuje muzykoterapia.
Idea leczenia muzyką sięga starożytności. Jednak profesjonalnie zaczęto zajmować się tematem w XX w. po I wojnie światowej, kiedy to zawodowi muzycy odwiedzali szpitale, aby swoją twórczością umilić czas rannych weteranów. Zaobserwowano wówczas pozytywny wpływ obcowania pacjentów z muzyką na proces ich rekonwalescencji.
W czym może pomóc muzykoterapia?
Muzykoterapia znajduje szerokie zastosowanie
- Promuje społeczną interakcję poprzez nawiązywanie kontaktu
- Inicjuje kontakt wzrokowy.
- Tworzy sytuacje umożliwiające czynne słuchanie.
- Przywraca osobom starszym wspomnienia przeszłości poprzez śpiewanie znanych im piosenek, a tym samym ćwiczeniu pamięci i realnej pracy na zasobach pamięci.
- Redukuje lęk i depresję, towarzyszące demencji oraz nerwicy.
- Redukuje izolację społeczną.
- Promuje aktywne angażowanie się.
- Wymusza komunikację w trakcie działań twórczych i odtwórczych.
- Stymuluje pamięć w tworzeniu możliwości do terapeutycznego wykorzystania śpiewu i konwersacji.
- Ośmiela do poznawania siebie poprzez improwizacje muzyczne.
- Ułatwia relaksację i radzenie sobie ze stanami niepokoju, pobudzenia i zagubienia
- Ułatwianiu wykonywania łagodnych ćwiczeń w ruchu, tańcu, klaskaniu, wystukiwaniu rytmu do muzyki.
- Zwiększa lub przywraca świadomość własnego ciała.
- Ośmiela do ekspresji stanów emocyjnych takich jak radość, zadowolenie, złość, frustracja, smutek itd.
- Potęguje zdolności twórcze, odkrywcze i innowacyjne.
- Rozwija zdolności do samooceny i poczucia własnej wartości.
- Ośmiela do budowania poczucia własnej tożsamości poprzez improwizacje muzyczne.
Może być zatem stosowana w terapii różnego rodzaju zaburzeń, m.in. wpisujących się w spektrum autyzmu.
Muzykoterapia w spektrum autyzmu
Muzyka ułatwia zdobywanie przez dziecko z zaburzeniem spektrum autyzmu doświadczeń sensorycznych, dotykowych i słuchowych poprzez odczuwanie wydobywanego dźwięku lub słuchanie. Ponadto motywuje je do swobodnego i naturalnego uczestnictwa w procesie uczenia się. Zajęcia z takim dzieckiem muszą mieć niezmienną strukturę, co daje mu poczucie bezpieczeństwa. Ważne jest też nawiązanie relacji, zdobycie zaufania i dostosowanie się do stanu psychofizycznego pacjenta.
Jednym z podstawowych elementów muzycznych wykorzystywanych w terapii z dziećmi autystycznymi jest rytm, a to za sprawą przewidywalności. Muzykoterapia może pomóc pacjentom z ASD zapoznać się z pewnymi wzorcami koniecznymi w życiu codziennym.Ułatwia też wyrażanie własnych przeżyć, co ma wpływ na podwyższenie samooceny. Gra na instrumentach wspomaga też rozwój motoryki.
Przykład wykorzystania muzykoterapii w leczeniu różnego rodzaju nieprawidłowości może stać się inspirujący również dla osób ich niewykazujących. Żyjemy bowiem w świecie, w którym niezwykle trudno pozostać w kontakcie z własnymi emocjami. Z pomocą przychodzi nam właśnie muzyka. Ta sama, którą wykorzystujemy podczas naszych zajęć, skierowanych również do dorosłych. Zapraszamy do współpracy!
Literatura
M. Cylowska-Nowak/W. Strzelecki/S. Tobis. 2013. Muzykoterapia pacjenta starszego jako wspomaganie oddziaływania konwencjonalnej medycyny. Gerontologia Polska 4/2013, s. 138-142.
A. Brauner/F. Brauner. 1981. Muzyka w terapii wychowawczej dzieci autystycznych psychotycznych, w: Zaburzenia osobowości dzieci i młodzieży, red. T. Gałkowski, Warszawa: Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem.