Zagraj mi, co myślisz lub czujesz – o roli muzykoterapii

Nie na darmo mawiamy, że „muzyka łagodzi obyczaje”. Badania pokazują, że podczas słuchania ulubionego rodzaju muzyki nasz organizm produkuje dopaminę. Ponadto naukowcy są w stanie zaobserwować, jakie obszary mózgu są aktywne podczas tego typu aktywności. Między innymi te właściwości wykorzystuje muzykoterapia.

Idea leczenia muzyką sięga starożytności. Jednak profesjonalnie zaczęto zajmować się tematem w XX w. po I wojnie światowej, kiedy to zawodowi muzycy odwiedzali szpitale, aby swoją twórczością umilić czas rannych weteranów. Zaobserwowano wówczas pozytywny wpływ obcowania pacjentów z muzyką na proces ich rekonwalescencji.

W czym może pomóc muzykoterapia?

Muzykoterapia znajduje szerokie zastosowanie

  1. Promuje społeczną interakcję poprzez nawiązywanie kontaktu
  2. Inicjuje kontakt wzrokowy.
  3. Tworzy sytuacje umożliwiające czynne słuchanie.
  4. Przywraca osobom starszym wspomnienia przeszłości poprzez śpiewanie znanych im piosenek, a tym samym ćwiczeniu pamięci i realnej pracy na zasobach pamięci.
  5. Redukuje lęk i depresję, towarzyszące demencji oraz nerwicy.
  6. Redukuje izolację społeczną.
  7. Promuje aktywne angażowanie się.
  8. Wymusza komunikację w trakcie działań twórczych i odtwórczych.
  9. Stymuluje pamięć w tworzeniu możliwości do terapeutycznego wykorzystania śpiewu i konwersacji.
  10. Ośmiela do poznawania siebie poprzez improwizacje muzyczne.
  11. Ułatwia relaksację i radzenie sobie ze stanami niepokoju, pobudzenia i zagubienia
  12. Ułatwianiu wykonywania łagodnych ćwiczeń w ruchu, tańcu, klaskaniu, wystukiwaniu rytmu do muzyki.
  13. Zwiększa lub przywraca świadomość własnego ciała.
  14. Ośmiela do ekspresji stanów emocyjnych takich jak radość, zadowolenie, złość, frustracja, smutek itd.
  15. Potęguje zdolności twórcze, odkrywcze i innowacyjne.
  16. Rozwija zdolności do samooceny i poczucia własnej wartości.
  17. Ośmiela do budowania poczucia własnej tożsamości poprzez improwizacje muzyczne.

Może być zatem stosowana w terapii różnego rodzaju zaburzeń, m.in. wpisujących się w spektrum autyzmu.

Muzykoterapia w spektrum autyzmu

Muzyka ułatwia zdobywanie przez dziecko z zaburzeniem spektrum autyzmu doświadczeń sensorycznych, dotykowych i słuchowych poprzez odczuwanie wydobywanego dźwięku lub słuchanie. Ponadto motywuje je do swobodnego i naturalnego uczestnictwa w procesie uczenia się. Zajęcia z takim dzieckiem muszą mieć niezmienną strukturę, co daje mu poczucie bezpieczeństwa. Ważne jest też nawiązanie relacji, zdobycie zaufania i dostosowanie się do stanu psychofizycznego pacjenta.

Jednym z podstawowych elementów muzycznych wykorzystywanych w terapii z dziećmi autystycznymi jest rytm, a to za sprawą przewidywalności. Muzykoterapia może pomóc pacjentom z ASD zapoznać się z pewnymi wzorcami koniecznymi w życiu codziennym.Ułatwia też wyrażanie własnych przeżyć, co ma wpływ na podwyższenie samooceny. Gra na instrumentach wspomaga też rozwój motoryki.

Przykład wykorzystania muzykoterapii w leczeniu różnego rodzaju nieprawidłowości może stać się inspirujący również dla osób ich niewykazujących. Żyjemy bowiem w świecie, w którym niezwykle trudno pozostać w kontakcie z własnymi emocjami. Z pomocą przychodzi nam właśnie muzyka. Ta sama, którą wykorzystujemy podczas naszych zajęć, skierowanych również do dorosłych. Zapraszamy do współpracy!

Literatura

M. Cylowska-Nowak/W. Strzelecki/S. Tobis. 2013. Muzykoterapia pacjenta starszego jako wspomaganie oddziaływania konwencjonalnej medycyny. Gerontologia Polska 4/2013, s. 138-142.

A. Brauner/F. Brauner. 1981. Muzyka w terapii wychowawczej dzieci autystycznych psychotycznych, w: Zaburzenia osobowości dzieci i młodzieży, red. T. Gałkowski, Warszawa: Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem.